I. KAFLI

Markmið, gildissvið og skilgreiningar.

1. gr.

Markmið.

Markmið reglugerðar þessarar er að vernda menn og umhverfi fyrir hugsanlegri hættu sem stafar af meðferð varnarefna, tryggja að þeir sem koma að markaðssetningu, meðferð og notkun varnarefna hafi aflað sér nægilegrar þekkingar á öruggri meðferð þeirra, setja ramma fyrir því að draga úr notkun varnarefna og takmarka eða banna notkun varnarefna á viðkvæmum svæðum.

2. gr.

Gildissvið.

Reglugerð þessi gildir um meðferð á plöntuverndarvörum og útrýmingarefnum þar með talið:

1. kaup og móttöku, notendaleyfi, ábyrgðaraðila fyrir markaðssetningu,
2. eyðingu meindýra og úðun garða í atvinnuskyni,
3. meðferð, varðveislu, flutning og förgun,
4. innihald og gerð áætlunar um notkun,
5. eftirlit og öryggiskröfur vegna búnaðar sem er notaður við dreifingu,
6. bann við og takmörkun á notkun á einstökum landsvæðum og
7. bann við dreifingu úr loftförum.

Ákvæði reglugerðar þessarar taka ekki til lyfja, sem greind eru í lyfjaskrá og sérlyfjaskrá.

3. gr.

Skilgreiningar.

Í reglugerð þessari er merking eftirfarandi hugtaka sem hér segir:

Aðferðir sem ekki byggjast á notkun efna: Aðferðir sem geta komið í stað notkunar á varnarefnum þegar kemur að plöntuvernd og vörnum gegn skaðvöldum, byggðar á landbúnaðaraðferðum á borð við þær sem um getur í 1. lið V. viðauka eða eðlisfræðilegum, vél- eða lífrænum aðferðum við að verjast skaðvöldum.

Ábyrgðaraðili: Nafngreindur ábyrgðaraðili sem tilnefndur er af þeim sem býður varnarefni fram á markaði til að hafa umsjón með markaðssetningu þeirra.

Áhættuvísir: Niðurstaða reikniaðferðar sem er notuð til að meta áhættu fyrir heilbrigði manna og/eða umhverfið vegna varnarefna.

Búnaður til dreifingar: Búnaður sem er sérstaklega ætlaður til að dreifa varnarefnum, þ.m.t. fylgi­hlutir sem eru nauðsynlegir til að slíkur búnaður virki eðlilega, svo sem stútar, þrýstimælar, síur, sigti og hreinsunarbúnaður fyrir tanka.

Dreifing úr loftfari: Dreifing varnarefna úr loftfari (flugvél eða þyrlu).

Dreifingaraðili: Einstaklingur eða lögaðili sem býður varnarefni fram á markaði, þ.m.t. heildsalar, smá­salar, sölumenn og birgjar.

Efni: Frumefni og sambönd þeirra, bæði náttúruleg og manngerð.

Friðlýst svæði: Friðlýst svæði og afmörkuð búsvæði friðaðra tegunda sem vernduð eru samkvæmt lögum um náttúruvernd.

Grunnvatn: Vatn í gegnmettuðum jarðlögum undir yfirborði jarðar, sbr. reglugerð nr. 797/1999 um varnir gegn mengun grunnvatns.

Illgresiseyðir: Hvers konar efni og efnasamsetningar, sem ætluð eru til þess að deyða plöntur, draga úr vexti þeirra eða hefta hann.

Leifar: Eitt eða fleiri efni í plöntuverndar- eða sæfivöru sem verða eftir að lokinni notkun hennar, þar með talin umbrotsefni og afleiður sem myndast við niðurbrot þeirra eða efnahvörf.

Markaðssetning: Það að sjá þriðja aðila fyrir vöru sem fellur undir reglugerð þessa eða bjóða hana fram, hvort heldur er gegn greiðslu eða án endurgjalds. Innflutningur er markaðssetning.

Meðferð: Hvers konar meðhöndlun, svo sem notkun, framleiðsla, vigtun, blöndun, áfylling, flutn­ingur, geymsla og förgun.

Meindýr: Rottur og mýs annars vegar og skordýr og aðrir hryggleysingjar hins vegar, sem valda tjóni eða umtalsverðum óhreinindum í eða við hýbýli manna, í gripahúsum, farartækjum, vöru­skemmum o.s.frv.

Notendaleyfi: Leyfi sem veitir nafngreindum einstaklingi heimild til að kaupa og nota í atvinnuskyni tiltekin varnarefni í landbúnaði og garðyrkju eða til útrýmingar dýra.

Notkun í atvinnuskyni: Notkun varnarefna við atvinnustarfsemi hvort sem er í landbúnaði, garð­yrkju eða við útrýmingu dýra.

Plöntulyf: Hvers konar efni og efnasamsetningar, sem ætluð eru til varnar gegn sjúkdómum eða skemmdum í lifandi plöntum eða plöntuhlutum af völdum sýkla (bakteríur, sveppir, veirur o.s.frv.), skordýra, lindýra eða annarra smádýra. Til plöntulyfja teljast þannig t.d. skordýraeyðar (e. insecticide), sveppaeyðar (e. fungicide), mítlaeyðar (e. acaricide) og lindýraeyðar (e. molluscicide).

Plöntuverndarvara: Efni eða efnablanda, sem inniheldur eitt eða fleiri virk efni eða örverur, aðrar lífverur eða hluta þeirra, sem notað er til þess að hefta vöxt, varna sýkingum eða skemmdum í gróðri af völdum hvers kyns lífvera eða til þess að stýra vexti plantna, svo sem plöntulyf, illgresis­eyðar og stýriefni.

Rekstraraðili: Einstaklingur eða lögaðili sem ber ábyrgð á stjórn tæknilegrar virkni þess búnaðar sem reglugerð þessi tekur til.

Samþættar varnir gegn skaðvöldum: Vandleg athugun á öllum tiltækum plöntuverndaraðferðum og í kjölfarið samþætting viðeigandi ráðstafana sem halda aftur af þróun stofna skaðlegra lífvera og halda notkun plöntuverndarvara og annarra afskipta innan efnahagslega og vistfræðilega rétt­lætan­legra marka og sem draga úr eða lágmarka áhættu fyrir heilbrigði manna og umhverfið. Með sam­þættum vörnum gegn skaðvöldum er lögð áhersla á vöxt heilbrigðrar uppskeru með lágmarks­röskun fyrir ræktunarvistkerfi og hvatt til náttúrulegra aðgerða gegn skaðvöldum.

Skaðleg lífvera: Sérhver lífvera sem telst óæskileg eða hefur skaðleg áhrif á menn, starfsemi þeirra, þær vörur sem þeir nota eða framleiða eða hefur skaðleg áhrif á umhverfi.

Stýriefni: Efni og efnasamsetningar, sem sérstaklega eru ætluð til þess að stýra vexti nytjaplantna eða hluta þeirra (hraða eða seinka vexti) eða til að draga úr öndun og spírun plantna eða plöntu­hluta í geymslu.

Sæfivara (sæfiefni):

Umhverfi: Dýr, plöntur og örverur, jarðvegur, jarðmyndanir, vatn, loft, veðurfar, menningarminjar og efnisleg verðmæti.

Úðun garða: Notkun á hvers kyns plöntuverndarvöru svo sem plöntulyfi, illgresiseyði eða stýriefni í atvinnuskyni við úðun garða og útivistarsvæða í einkaeign eða almenningseign, til þess að hefta vöxt, varna sýkingum eða skemmdum í gróðri af völdum hvers kyns lífvera eða til þess að stýra vexti plantna, svo sem plöntulyf, illgresiseyðar og stýriefni.

Útrýmingarefni: Sæfivörur sem falla undir eftirfarandi vöruflokka: nagdýraeitur, fuglasæfa, lindýra­eitur, ormaeitur og vörur til að verjast öðrum hryggleysingjum, fiskisæfa, skordýraeitur, mítla­sæfa og vörur til að verjast öðrum liðdýrum, fæliefni og löðunarefni og vörn gegn öðrum hrygg­dýrum.

Varnarefni: Samheiti fyrir sæfivörur og plöntuverndarvörur.

Viðurkenndur fræðsluaðili: Aðili sem hlotið hefur viðurkenningu ráðherra mennta- og menn­ingar­mála, eða aðila sem hann felur það verkefni.

Virkt efni: Efni eða örvera, svo sem veira eða sveppur, sem hefur almenna eða sérhæfða verkun á lífverur, svo sem á gróður, dýr eða örverur.

Yfirborðsvatn: Kyrrstætt eða rennandi vatn á yfirborði jarðar, straumvötn, stöðuvötn og jöklar, svo og strandsjór, sbr. reglugerð nr. 796/1999 um varnir gegn mengun vatns.

Þjónustuaðili: Einstaklingur eða lögaðili sem þjónustar þann búnað sem reglugerð þessi tekur til.

Öryggisblöð: Upplýsingablöð um eiginleika efna eða efnablandna ásamt upplýsingum um með­höndlun og meðferð þeirra.

4. gr.

Almenn ákvæði.

Ávallt skal gæta varúðar við meðferð varnarefna þannig að ekki valdi tjóni á heilsu eða umhverfi utan þess sem verið er að meðhöndla og skal leitast við að koma í veg fyrir neikvæð umhverfis­áhrif.

Sé þess kostur skal skipta út varnarefnum, sem eru talin geta haft í för með sér óæskileg áhrif á heilsu manna eða skaðað umhverfið utan þess sem verið er að meðhöndla, fyrir hættuminni varnar­efni.

Varnarefnum skal einungis dreift á þau svæði sem meðhöndla skal.

II. KAFLI

Kaup og móttaka varnarefna, notendaleyfi, ábyrgðaraðilar
fyrir markaðssetningu varnarefna, nám, námsefni og próf.

5. gr.

Markaðssetning og kaup varnarefna sem ætluð eru til notkunar í atvinnuskyni.

Til að taka við, kaupa og nota varnarefni sem ætluð eru til notkunar í atvinnuskyni við útrýmingu dýra eða í landbúnaði og garðyrkju þurfa einstaklingar að framvísa gildu notendaleyfi Umhverfis­stofnunar. Sá sem setur á markað slík varnarefni ber ábyrgð á því að einungis handhafa gilds notenda­leyfis séu afhent umrædd efni.

Þeir sem markaðssetja varnarefni sem ætluð eru til notkunar í atvinnuskyni skulu halda skrá yfir sölu þeirra og afhenda Umhverfisstofnun upplýsingar um kaupanda, gögn um magn sem og vöru­heiti útrýmingarefna og plöntuverndarvara sem sett eru á markað, á því formi sem stofnunin til­greinir.

Varnarefnum sem eingöngu eru ætluð til notkunar í atvinnuskyni skal komið þannig fyrir á útsölu­stöðum að þau séu ekki aðgengileg viðskiptavinum, heldur skulu þau afhent sérstaklega.

Birgjar skulu láta öryggisblöð fylgja við afhendingu varnarefna til notkunar í atvinnuskyni, sbr. 30. gr. efnalaga nr. 61/2013.

6. gr.

Notendaleyfi.

Einstaklingar sem nota varnarefni í atvinnuskyni skulu sækja um notendaleyfi til Umhverfis­stofnunar. Þeir sem nota sæfivörur til útrýmingar dýra skulu hafa notendaleyfi fyrir útrýmingar­efnum og þeir sem nota plöntuverndarvörur í landbúnaði og garðyrkju skulu hafa notenda­leyfi fyrir plöntuverndarvörum.

Skilyrði fyrir veitingu notendaleyfis eru eftirfarandi:

Notendaleyfi skulu gefin út til tiltekins tíma og gilda að hámarki í fimm ár. Heimilt er að endurnýja leyfi til allt að fimm ára í senn að því tilskildu að Vinnueftirlit ríkisins staðfesti að skilyrði b-liðar 2. mgr. séu uppfyllt.

Notendaleyfi skal gefið út á einstakling og í því skal tilgreina notkunarsvið. Leyfisskírteini eru gefin út af Umhverfisstofnun með mynd af leyfishafa og skal hann ávallt framvísa leyfisskírteini við störf sín sem og við alla meðferð og kaup á þeim vörum sem leyfið nær til.

Skilyrði fyrir endurnýjun notendaleyfis er auk skilyrða í b-lið 2. mgr., að umsækjandi hafi sótt sér viðeigandi endurmenntun í a.m.k. þrjár kennslustundir á því tímabili sem liðið er frá síðustu útgáfu notendaleyfis.

Umhverfisstofnun birtir á vefsetri sínu skrá yfir þá einstaklinga sem hafa notendaleyfi.

7. gr.

Ábyrgðaraðilar.

Dreifingaraðili sem markaðssetur varnarefni til notkunar í atvinnuskyni skal tilgreina nafngreindan ábyrgðaraðila til að tryggja að nægjanleg fagþekking sé innan fyrirtækisins. Slíkur einstaklingur skal vera til taks þegar sala fer fram til að veita viðskiptavinum fullnægjandi upplýsingar að því er varðar notkun varnarefna og áhættu fyrir heilbrigði og umhverfið.

Nafngreindur ábyrgðaraðili á vegum þess sem um getur í 1. mgr. skal hafa lokið námi eða nám­skeiði sem Umhverfisstofnun metur gilt, sbr. 8. og 9. gr. Láti viðkomandi ábyrgðaraðili af störfum hjá hlutaðeigandi verslun eða birgi skal tilkynna til Umhverfisstofnunar um nýjan ábyrgðar­aðila sem uppfyllir ákvæði 1. og 2. málsl.

8. gr.

Námsefni um meðferð og notkun varnarefna.

Þeir sem nota varnarefni í atvinnuskyni til eyðingar meindýra eða í landbúnaði og garðyrkju skulu hafa lokið viðeigandi námi og staðist próf hjá viðurkenndum fræðsluaðila. Í því skal felast bæði grunn- og viðbótarþjálfun til að öðlast þekkingu og auka við hana. Námskrá námsins skal innihalda þá námsþætti sem fram koma í I. og II. viðauka og hafa hlotið vottun ráðherra mennta- og menn­ingarmála í samræmi við gæðaviðmið um gerð og uppbyggingu námskráa í framhaldsfræðslu.

Námskrá námskeiðs fyrir ábyrgðaraðila skal innihalda námsþætti sem fram koma í III. viðauka og hafa hlotið vottun ráðherra mennta- og menningarmála í samræmi við gæðaviðmið um gerð og uppbyggingu námskráa í framhaldsfræðslu.

9. gr.

Viðurkenning á námi.

Umhverfisstofnun skal viðurkenna nám og námskeið sem lokið er frá búnaðarskóla, garðyrkjuskóla og háskóla eða annað sambærilegt nám, ef hún metur það svo að innihald þess uppfylli skilyrði þessarar reglugerðar og viðkomandi hafi staðist próf sem sýnir fram á þekkingu hans.

Einstaklingur sem hefur aflað sér sambærilegra réttinda til notkunar og markaðssetningar á varnarefnum í öðru EES-ríki eða öðru ríki sem Ísland hefur samið sérstaklega við þar um, getur fengið þau viðurkennd af Umhverfisstofnun ef þau uppfylla skilyrði þessarar reglugerðar. Slíkur einstaklingur skal sækja um viðurkenningu á réttindum sínum til Umhverfisstofnunar áður en hann hefur starfsemi hér á landi. Með umsókn skulu fylgja gögn sem staðfesta ríkisfang umsækjanda og staðfest afrit af prófskírteinum á Norðurlandamáli (öðru en finnsku) eða ensku.

III. KAFLI

Meindýraeyðing í atvinnuskyni.

10. gr.

Um meindýraeyðingu.

Sá einn má starfa við meindýraeyðingu í atvinnuskyni sem er handhafi gilds notendaleyfis fyrir útrýmingarefnum. Aðilar sem starfa við meindýraeyðingu skulu hafa gilt starfsleyfi gefið út af heilbrigðisnefnd skv. lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir.

Þrátt fyrir ákvæði 2. málsl. 1. mgr. er ekki krafist starfsleyfis til meindýraeyðingar þegar ein­stak­lingur, sem er handhafi notendaleyfis, starfar við meindýraeyðingu í fyrirtæki með starfs­leyfi, þar sem hann er ráðinn sem fastur starfsmaður.

Við eyðingu meindýra má einungis nota útrýmingarefni sem uppfylla ákvæði reglugerðar nr. 878/2014 um sæfivörur.

11. gr.

Framkvæmd meindýraeyðingar.

Áður en hafist er handa við útrýmingu meindýra, skal handhafi notendaleyfis kynna sér aðstæður og meta hvort þörf sé á notkun útrýmingarefna og hvort hægt sé að beita aðgerðum sem ekki byggjast á efnanotkun. Ef vafi leikur á hvers kyns meindýr um er að ræða skal kalla eftir áliti viðeigandi sérfræðinga.

Við eyðingu meindýra skal leitast við að nota ekki mikilvirkari útrýmingarefni en þörf krefur. Gæta skal ítrustu varúðar við útlagningu útrýmingarefna og tryggja að þau valdi hvorki tjóni á mönnum, dýrum, öðrum en meindýrum, né berist í matvæli og fóður. Fylgja skal í hvívetna notkunar­leiðbein­ingum sem fram koma á ílátum útrýmingarefna eða kunna að fylgja vörunum á annan hátt.

Þar sem meindýraeyðing fer fram skulu settir upp varnaðarmiðar á áberandi stað. Miðarnir skulu festir vandlega og letur þeirra skal vera þess eðlis, að lesmálið sé greinilegt á meðan að fyrirmæli sem þar koma fram gilda. Eftirfarandi skal koma fram á varnaðarmiðum:

1. Yfirskrift með stóru letri, er segir „Varúð - Meindýraeyðing“.
2. Heiti sæfivörunnar sem notuð er og heiti virkra efna sem hún inniheldur.
3. Nafn, heimilisfang og sími þess aðila er framkvæmir meindýraeyðinguna.

12. gr.

Skýrsla um útrýmingu á rottum og veggjalús.

Að lokinni vinnu við útrýmingu á rottum eða veggjalús ber handhafa notendaleyfis að gera skýrslu um verkið og senda til viðkomandi heilbrigðisnefndar. Þar skal koma fram hver er verkbeiðandi, um hvaða meindýr var að ræða, hver framkvæmdi verkið og hvenær, hvaða útrýmingarefni voru notuð til verksins og varúðarráðstafanir sem gripið var til í því skyni að vernda heilsu manna og dýra, annarra en meindýra, og umhverfið. Skýrslu skal skila innan þriggja virkra daga ef um er að ræða útrýmingu á veggjalús en innan mánaðar ef um er að ræða útrýmingu á rottum.

IV. KAFLI

Úðun garða í atvinnuskyni.

13. gr.

Um garðaúðun.

Sá einn má starfa í atvinnuskyni við úðun garða og útivistarsvæða í einkaeign eða almenningseign, sem er handhafi gilds notendaleyfis fyrir plöntuverndarvörum. Aðilar sem starfa við garðaúðun í atvinnuskyni skulu hafa gilt starfsleyfi gefið út af heilbrigðisnefnd skv. lögum nr. 7/1998 um holl­ustuhætti og mengunarvarnir.

Við úðun garða má einungis nota plöntuverndarvörur sem fengið hafa leyfi til að vera á markaði hérlendis.

Við úðun garða er einungis heimilt að nota tækjabúnað sem skoðaður hefur verið skv. ákvæðum 24. gr.

Við úðun garða og útivistarsvæða í einkaeign eða almenningseign er ekki heimilt að nota plöntu­verndar­vörur sem hafa lengri uppskerufrest en 14 daga.

14. gr.

Varnaðarmiðar.

Áður en garðaúðun hefst skulu settir upp varnaðarmiðar á áberandi stað við alla innganga að því svæði er úða skal. Miðarnir skulu festir vandlega og letur þeirra skal vera þess eðlis að regn eyðileggi ekki lesmál þeirra á meðan að fyrirmæli sem þar koma fram gilda. Eftirfarandi skal koma fram á varnaðarmiðum:

1. Yfirskrift með stóru letri, er segir „Varúð – Garðaúðun“.
2. Heiti plöntuverndarvörunnar sem notuð er og heiti virkra efna sem hún inniheldur.
3. Hversu lengi garðurinn skuli lokaður allri annarri umferð en bráðnauðsynlegri.
4. Tímasetning og dagsetning úðunar.
5. Setningin: „Ekki skal neyta matjurta sem úði hefur borist á fyrr en að lágmarki * dögum eftir garðaúðun“. * Hér skal tilgreina uppskerufrest þann sem gefinn er upp á umbúðum plöntuverndarvörunnar.
6. Nafn, heimilisfang og sími þess aðila, er framkvæmir úðunina. Stærð varnaðarmiðans skal vera minnst 14,8 x 10,5 sm. (A6), hvítur eða ljós grunnur með rauðum bókstöfum. Stærð bókstafa skal vera þannig að auðvelt sé að lesa það sem á miðanum stendur.

15. gr.

Framkvæmd garðaúðunar.

Áður en garðaúðun er framkvæmd skal handhafi notendaleyfis meta þörfina fyrir úðun. Telji hann ekki þörf á úðun eða einungis þörf á úðun einstakra plantna eða á einstökum svæðum, ber honum að upplýsa garðeiganda um það. Ef vafi leikur á um hvers kyns skaðvald er að ræða skal kalla eftir áliti viðeigandi sérfræðinga.

Áður en úðun hefst skal meta hættuna á því að úðinn berist annað en honum er ætlað. Tilkynna skal umráðendum aðliggjandi lóða við úðunarstað um fyrirhugaða úðun. Við framkvæmd garða­úðunar skal leitast við að gluggar séu lokaðir, þvottur ekki á snúrum og lausir hlutir séu þar sem ekki er hætta að úði berist á þá. Taka skal tillit til nágrannagarða og umferðar fólks um gang­stéttir. Leitast skal við að framkvæma úðun þegar veður er nægilega kyrrt til þess að tryggt sé að sem minnstur úði berist út fyrir svæðið sem meðhöndla á, svo sem á matjurtir eða leiktæki barna.

Um blöndun úðunarefnisins skal fara eftir þeim fyrirmælum sem fram koma á leiðbeiningum umbúða. Óheimilt er að nota sterkari blöndu en þar er mælt fyrir um. Gæta skal þess að blanda ekki meira magn af úðunarefni en þörf er á. Sjá skal til þess að engir óviðkomandi komist í námunda við úðunarbúnaðinn og garðinn meðan á úðun stendur. Að úðun lokinni skal ganga tryggilega frá tækjum og úðunarefnum. Skulu þau geymd í læstu geymsluhúsnæði þegar þau eru ekki í notkun. Ef ekki er unnt að geyma tækjabúnaðinn innandyra skal ganga þannig frá honum að óviðkomandi geti ekki komist í snertingu við úðunarefni.

V. KAFLI

Meðferð, varðveisla, flutningur og förgun varnarefna og varnarefnaleifa.

16. gr.

Hlífðarbúnaður.

Um klæðnað og persónuhlífar sem notaður er við blöndun, úðun og útlagningu varnarefna í atvinnu­skyni, sem og skolun tækja, fer samkvæmt ákvæðum laga nr. 46/1980, um aðbúnað, holl­ustu­hætti og öryggi á vinnustöðum, nánari fyrirmælum Vinnueftirlits ríkisins og öryggisblöðum eða merk­ingum fyrir vöruna.

17. gr.

Varðveisla varnarefna.

Varnarefni skal varðveita í umbúðum framleiðenda. Umbúðir sem hafa verið rofnar skulu vera þéttar og tryggilega lokaðar.

Varnarefni til almennra nota skulu geymd á tryggan hátt og þannig að þau séu aðskilin frá mat­vælum, dýrafóðri, lyfjum og snyrtivörum og þannig að óviðkomandi nái ekki til þeirra. Ef blanda þarf slík varnarefni fyrir notkun, skulu þau geymd í læstum skáp eða rými.

Varnarefni sem ætluð eru til notkunar í atvinnuskyni skulu geymd í læstum hirslum eða rými sem skulu greinilega auðkennd með viðeigandi varnaðarorðum eins og „Varúð“, „Eitur“. Eftir atvikum skal aðgreina efni og efnablöndur í rýmum vegna mögulegrar hættu við blöndun þeirra.

Um varðveislu varnarefna á vinnustöðum og framkvæmd vinnu gilda ennfremur ákvæði laga nr. 46/1980 um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum. Jafnframt gilda ákvæði laga nr. 160/2010 um mannvirki og byggingarreglugerðar nr. 112/2012 um gerð og umbúnað mannvirkja þar sem efni eru geymd.

18. gr.

Flutningur varnarefna.

Um flutning á varnarefnum á landi, með skipum og loftförum, svo og í pósti, fer samkvæmt lögum þeim og reglugerðum er við eiga.

19. gr.

Förgun umbúða og losun varnarefna.

Óheimilt er að endurnota tómar umbúðir varnarefna. Skola skal tómar umbúðir og skolvatnið notað til þynningar í úðunarblöndu. Tómum umbúðum, óþynntum og þynntum úðunarefnum skal fargað í samræmi við upplýsingar á umbúðum, á uppfærðum öryggisblöðum og í samræmi við ákvæði laga nr. 55/2003 um meðhöndlun úrgangs. Óheimilt er að hella úðunarvökva, óþynntum eða þynntum í niðurföll, ár, vötn eða sjó.

Sé notaður úðunartankur við dreifingu varnarefna skal, þegar þörf krefur, skola hann vandlega samkvæmt leiðbeiningum og skolvatn losað á úðunarstað með því að dreifa því yfir svæðið sem þegar hefur verið meðhöndlað. Sé þörf á að skola úðunarbúnað að utan skal það gert á stað þar sem ekki er hætta á því að skolvatnið berist í yfirborðs- eða grunnvatn.

VI. KAFLI

Aðgerðaáætlun, áhættuvísar, upplýsingagjöf
og samþættar varnir gegn skaðvöldum.

20. gr.

Aðgerðaáætlun um notkun plöntuverndarvara.

Ráðherra gefur út til 15 ára í senn almenna aðgerðaáætlun um notkun plöntuverndarvara sem gildir fyrir landið allt sbr. 34. gr. efnalaga. Umhverfisstofnun vinnur tillögu að aðgerðaáætluninni og leggur fyrir ráðherra, að höfðu samráði við Matvælastofnun, Landgræðslu ríkisins, Skógrækt ríkisins, Bændasamtök Íslands, Samband íslenskra sveitarfélaga og fleiri aðila eftir því sem við á. Áætlunin skal taka mið af efnalögum nr. 61/2013 og reglugerðum settum samkvæmt þeim sem og lögum nr. 36/2011 um stjórn vatnamála.

Í áætluninni skulu m.a. koma fram:

1. mælanleg markmið,
2. upplýsingar um notkun plöntuverndarvara í landinu og tímaáætlun,
3. aðgerðir og stefnumörkun til að draga markvisst úr notkun plöntuverndarvara og stuðla að sjálfbærri notkun þeirra.

Umhverfisstofnun skal auglýsa drög að aðgerðaáætluninni í sex vikur þannig að hagsmunaaðilar, almenningur og stjórnvöld hafi tækifæri til að gera athugasemdir við hana. Almenningi skal tryggður aðgangur að áætluninni, m.a. á vefsetri Umhverfisstofnunar.

Aðgerðaáætlun um notkun plöntuverndarvara skal endurskoða á fimm ára fresti.

21. gr.

Áhættuvísar.

Umhverfisstofnun skal nota áhættuvísa vegna notkunar plöntuverndarvara, sem fram koma í VI. viðauka, til að meta þróun í notkun plöntuverndarvara.

22. gr.

Upplýsingar um notkun varnarefna.

Umhverfisstofnun skal upplýsa almenning og stuðla að vitundarvakningu um notkun varnarefna, einkum að því er varðar áhættu og hugsanlega bráð og langvinn áhrif af notkun þeirra á heilbrigði manna og á umhverfið, svo og um beitingu annarra valkosta við plöntuvernd sem ekki byggjast á notkun efna.

Eitrunarmiðstöð Landspítala háskólasjúkrahúss skráir tilvik bráðaeitrunar af völdum varnarefna, sbr. 10. gr. efnalaga nr. 61/2013. Ef læknir kemst að því eða fær grun um að ábyrgðaraðili, dreifingaraðili, rekstraraðili eða leyfishafi í skilningi reglugerðar þessarar og/eða starfsmenn þeirra hafi atvinnusjúkdóm, atvinnutengdan sjúkdóm eða hafi orðið fyrir öðrum skaðlegum áhrifum vegna starfa sinna með varnarefni, skal án ástæðulausrar tafar tilkynna það til Vinnueftirlits ríkisins, sbr. reglugerð nr. 540/2011 um tilkynningu og skráningu atvinnusjúkdóma.

Ábyrgðaraðili, dreifingaraðili, rekstraraðili eða leyfishafi í skilningi reglugerðar þessarar skal tilkynna Vinnueftirliti ríkisins án ástæðulauss dráttar og eigi síðar en innan sólarhrings um öll slys eða óhöpp þar sem vera kann að varnarefni geti valdið mengun, sbr. ákvæði laga nr. 46/1980 um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum.

23. gr.

Samþættar varnir gegn skaðvöldum.

Hver sá sem notar varnarefni í atvinnuskyni skal í hvívetna leitast við að fylgja almennum megin­reglum um samþættar varnir gegn skaðvöldum sem fram koma í V. viðauka.

VII. KAFLI

Skoðun búnaðar til að dreifa plöntuverndarvörum.

24. gr.

Skoðun og skráning búnaðar í notkun.

Búnaður sem er notaður til dreifingar á plöntuverndarvörum, þegar um er að ræða notkun í atvinnuskyni, skal háður reglulegri skoðun og uppfylla þær kröfur sem koma fram í IV. viðauka reglugerðar þessarar, reglugerðar nr. 367/2006 um notkun tækja og eftir atvikum reglugerðar nr. 1005/2009 um vélar og tæknilegan búnað. Vinnueftirlit ríkisins hefur eftirlit með framkvæmd skoðana. Standist búnaður ekki skoðun er Vinnueftirliti ríkisins heimilt að banna notkun hans.

Skoðunarskyldan búnað sem notaður er til dreifingar á plöntuverndarvörum, skal skrá hjá Vinnu­eftirliti ríkisins áður en notkun hefst, nema eigandi/rekstraraðili búnaðarins hafi staðfestu í öðru ríki innan Evrópska efnahagssvæðisins og sendi búnaðinn tímabundið hingað til lands í tengslum við veitingu þjónustu. Tilkynna skal til Vinnueftirlits ríkisins um eigendaskipti á búnað­inum.

Þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. er eftirtalinn búnaður undanþeginn skoðun:

1. Handúðadælur með tanki sem er minni en 25 lítrar.
2. Úðadælur sem ætlaðar eru til þess að bera á baki.
3. Búnaður sem ætlaður er til þess að dreifa plöntuverndarvörum, og ef til vill einnig áburði, sem kyrni.

Í slíkum tilvikum skulu rekstraraðilar sjá til þess að skipt sé reglulega um fylgihluti sem eru nauð­syn­legir til að slíkur búnaður virki eðlilega, svo sem stútar, þrýstimælar, síur, sigti og hreins­unar­búnaður fyrir tanka.

Skoðun búnaðar skal fara fram á þriggja ára fresti. Taka skal nýjan búnað til skoðunar a.m.k. einu sinni innan fimm ára frá því að hann er keyptur.

Gengið skal út frá því að búnaður til dreifingar á plöntuverndarvörum, sem uppfyllir evrópska staðla samkvæmt reglugerð nr. 798/2014 um gildistöku reglugerðar Evrópuþingsins og ráðsins nr. 1025/2012 um evrópska stöðlun, standist grunnkröfur um heilbrigði, öryggi og umhverfið sem koma fram í IV. viðauka reglugerðar þessarar.

Þeir sem nota plöntuverndarvörur í atvinnuskyni skulu framkvæma reglulegar kvarðanir og tækni­legt eftirlit með dreifingarbúnaðinum í samræmi við viðeigandi þjálfun sem þeir hafa hlotið, eins og kveðið er á um í 6. gr.

Viðurkenna skal skoðanir sem framkvæmdar hafa verið í öðrum aðildarríkjum Evrópska efna­hags­svæðisins, að því tilskildu að skoðunartíðni sé í samræmi við 4. og 5. mgr.

VIII. KAFLI

Takmörkun á notkun.

25. gr.

Sértækar ráðstafanir til verndar vatnavistkerfi og drykkjarvatni.

Við dreifingu á varnarefnum nálægt yfirborðsvatni skal viðhafa 5-10 m verndarbelti, nema að annað sé tiltekið á umbúðum varnarefnis, til þess að draga úr váhrifum á vatnshlot af úðareki, framræslu og afrennsli. Stærð verndarbelta skal einkum fara eftir einkennum jarðvegs og eiginleikum varnarefna, auk einkenna þess landbúnaðar sem er stundaður á viðkomandi svæðum.

Óheimilt er að nota dælu úðunarbúnaðarins sjálfs til þess að fylla á úðunartank beint úr ám eða vötnum.

Óheimilt er að dreifa eða geyma varnarefni á brunnsvæði og grannsvæði innan verndarsvæðis vatns­bóla. Óheimilt er að staðsetja stórar geymslur fyrir varnarefni á fjarsvæði innan verndar­svæðis vatnsbóla.

Við dreifingu varnarefna úr loftförum er óheimilt að dreifa varnarefnum beint á yfirborðsvatn.

Aðilar sem nota varnarefni í atvinnuskyni skulu gera viðeigandi ráðstafanir til verndar vatnavistkerfi og drykkjarvatni fyrir áhrifum af varnarefnum. Þessar ráðstafanir skulu meðal annars fela í sér:

26. gr.

Dregið úr notkun varnarefna eða áhættu af þeim á tilteknum svæðum.

Óheimilt er að dreifa varnarefnum á friðlýstum svæðum og lykilsvæðum verndaðra tegunda.

Þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. er heimilt að dreifa varnarefnum á ofangreindum svæðum ef:

1. dreifing er í það takmörkuðum mæli að ekki skapast áhætta fyrir heilsu og umhverfið og
2. dreifingin á sér stað á samfelldu, afmörkuðu svæði, sem ekki er stærra en 1.000 m².

Halda skal notkun varnarefna í lágmarki á svæðum sem eru notuð af almenningi eða af við­kvæmum hópum eins og þau eru skilgreind í 3. gr. reglugerðar (EB) nr. 1107/2009, t.d. almenn­ings­garðar, íþrótta- og tómstundasvæði, skólalóðir og leikvellir, og svæði í næsta nágrenni við heil­brigðis­stofnanir. Takmarka skal aðgang að svæðum sem nýlega hafa verið meðhöndluð með varnar­efni samkvæmt fyrirmælum á umbúðum eða öryggisblöðum.

27. gr.

Undanþágur.

Umhverfisstofnun er heimilt að veita undanþágu frá ákvæðum 25. og 26. gr. í einstökum tilfellum til þess að hindra útbreiðslu ágengra tegunda eða bregðast við tjóni af völdum skaðvalda sem ógna lífríki á staðnum. Hafa skal samráð við Náttúrufræðistofnun og hluteigandi sveitarfélag um veitingu slíkra heimilda. Umsókn skal fylgja ítarlegur rökstuðningur þar sem meðal annars er tilgreind ástæða fyrir beiðni um notkun varnarefna, hvaða varnarefni má nota til að meðhöndla svæðið, hvenær dreifing á að fara fram, ráðstafanir við áhættustjórnun og fleira sem kann að hafa áhrif á áhættu gagnvart heilsu eða umhverfi.

28. gr.

Dreifing varnarefna úr loftförum.

Óheimilt er að dreifa varnarefnum úr loftförum.

Þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. má heimila dreifingu úr loftfari í sérstökum tilvikum, að því gefnu að eftir­farandi skilyrði séu uppfyllt:

Umhverfisstofnun veitir heimild fyrir dreifingu úr loftfari, fer yfir umsóknir skv. 4. mgr. og birtir upplýsingar til almennings um tegundir í ræktun, svæði, aðstæður og sérstakar kröfur varðandi dreifingu. Í samþykki fyrir dreifingu úr loftfari skal tilgreina þær ráðstafanir sem eru nauðsynlegar til að aðvara íbúa og nærstadda í tæka tíð og að vernda umhverfið í nágrenni við það svæði sem er meðhöndlað. Í umsókn skulu koma fram upplýsingar um fyrirhugaða tímasetningu dreifingar ásamt magni og tegund varnarefna sem notuð verða.

Til að leysa bráðan vanda getur Umhverfisstofnun í rökstuddum tilvikum hraðað málsmeðferð til að sannprófa að skilyrðin, sem um getur í 2. og 3. mgr., hafi verið uppfyllt áður en dreifing úr loftfari fer fram.

Umhverfisstofnun heldur skrár yfir beiðnir og samþykktir eins og um getur í 4. mgr. og gerir viðeigandi upplýsingar í þeim aðgengilegar almenningi, t.d. svæðið sem til stendur að meðhöndla, fyrirhugaða dag- og tímasetningu sem dreifing á að fara fram og tegund varnarefnisins, sem til stendur að nota, í samræmi við gildandi lög.

29. gr.

Upplýsingar fyrir almenning.

Heimilt er að setja í landsbundnar aðgerðaáætlanir ákvæði um að veita beri upplýsingar þeim aðilum sem gætu orðið fyrir váhrifum af völdum úðareks.

IX. KAFLI

Lokaákvæði.

30. gr.

Eftirlit.

Um eftirlit með reglugerð þessari fer samkvæmt XI. kafla efnalaga nr. 61/2013. Þá skulu heilbrigðisnefndir sveitarfélaga hafa eftirlit með meðferð og merkingum efna í starfsleyfisskyldri starfsemi sem heyrir undir þau starfsleyfi sem nefndirnar gefa út á grundvelli laga um hollustuhætti og mengunarvarnir, sbr. 1. mgr. 6. gr. efnalaga. Þá skal Vinnueftirlit ríkisins hafa eftirlit með notkun, meðferð og varðveislu varnarefna á vinnustöðum, framkvæmd vinnu og búnaði til að dreifa varnarefnum á grundvelli laga nr. 46/1980 um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðvum, efnalaga nr. 61/2013 og reglugerðar þessarar.

31. gr.

Þvingunarúrræði og viðurlög.

Um brot gegn ákvæðum reglugerðar þessarar fer samkvæmt XIII. og XIV. kafla efnalaga nr. 61/2013. Þó fer um brot gegn ákvæðum III., IV. og V. kafla þessarar reglugerðar samkvæmt lögum nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir og brot gegn ákvæðum V. og VII. kafla reglugerðar þessarar samkvæmt lögum nr. 46/1980 um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnu­stöðum.

32. gr.

Innleiðing tiltekinnar gerðar Evrópusambandsins.

Reglugerðin er sett til innleiðingar á tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 2009/128/EB frá 21. október 2009 um aðgerðaramma Bandalagsins til að ná fram sjálfbærri notkun varnarefna.

33. gr.

Lagastoð og gildistaka.

Reglugerð þessi er sett með stoð í a-, g- og h-lið 3. tölul., 12.-17. tölul. og 20. og 22. tölul. 11. gr. efnalaga nr. 61/2013. Þau ákvæði reglugerðarinnar er varða öryggi starfsmanna á vinnustöðum eru enn fremur sett í samráði við velferðarráðuneytið og í samræmi við 1. mgr. 49. og 5. mgr. 79. gr. laga nr. 46/1980 um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum.

Reglugerðin öðlast þegar gildi. Frá sama tíma fellur úr gildi reglugerð nr. 350/2014 um meðferð varnarefna og notendaleyfi.

Ákvæði til bráðabirgða.

I.

Þrátt fyrir ákvæði 5. mgr. 6. gr. reglugerðarinnar er heimilt að endurnýja notendaleyfi án þess að viðkomandi hafi aflað sér viðeigandi endurmenntunar, til 1. janúar 2017.

II.

Þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. 9. gr. reglugerðarinnar er ekki gerð krafa um að námskrá námsins hafi hlotið vottun ráðherra mennta- og menningarmála í samræmi við gæðaviðmið um gerð og upp­byggingu námskráa fyrr en 1. janúar 2017.

III.

Fyrstu skoðun á búnaði skv. 24. gr. reglugerðarinnar skal vera lokið eigi síðar en 26. nóvember 2016.

IV.

Þrátt fyrir ákvæði 4. mgr. 24. gr. reglugerðarinnar er heimilt að skoðun búnaðar fari fram á fimm ára fresti fram til ársins 2020.

V.

Um merkingar á plöntuverndarvörum sem veitt hefur verið tímabundin skráning á grundvelli II. bráðabirgðaákvæðis efnalaga fer samkvæmt reglugerð nr. 1002/2014 um gagnkvæma viður­kenn­ingu á tilteknu markaðsleyfi fyrir plöntuverndarvörur.

Umhverfis- og auðlindaráðuneytinu, 15. október 2015.

Sigrún Magnúsdóttir.

Sigríður Auður Arnardóttir.

VIÐAUKAR
(sjá PDF-skjal)